Możliwość zwrotu zakupionego towaru w zależności od rodzaju umowy sprzedaży

Autor: Beata Małyszko

„Zwrotów nie przyjmujemy” - z takim stwierdzeniem bardzo często spotykamy się polskich sklepach internetowych oraz naziemnych. Nie zawsze taki zapis jest zgodny z obowiązującym prawem. Poniższe opracowanie ma na celu wyjaśnienie kiedy zwrot towaru musi zostać przyjęty, a kiedy sprzedawca nie ma takiego obowiązku. Już na początku należy podkreślić, że opisywane poniżej sytuacje odnoszą się jedynie do stosunków między konsumentem, a przedsiębiorcą.

Umowy sprzedaży została uregulowana przede wszystkim w Kodeksie Cywilnym oraz ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, ale kwestie zwrotów w niektórych rodzajach umów sprzedaży reguluje ustawa szczególna o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodzę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Dokonanie analizy tytułowego problemu wymaga wyodrębnienia trzech różnych sytuacji.

Po pierwsze - umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa. Według ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodzę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny lokalem przedsiębiorstwa jest miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i odpowiednio oznaczone. W związku z powyższym, przez taką umowę możemy rozumieć umowę zawartą z akwizytorem lub podczas prezentacji ulicznej. Ponadto ustawa stanowi, że umową zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa jest zawarcie jej w wyniku zorganizowanego zbierania ofert konsumentów w czasie odwiedzin przedsiębiorcy lub osoby działającej w jego imieniu w pracy, w mieszkaniach lub innych miejscach prywatnego pobytu. Od tak zawartej umowy konsument może odstąpić bez podania jakiejkolwiek przyczyny, a każde postanowienie umowne, które ogranicza to prawo jest nieważne. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy wymaga formy pisemnej i zachowania wskazanego w ustawie 10-dniowego terminu, którego bieg rozpoczyna się w dniu zawarcia umowy. W takim przypadku umowa uważana jest za niezwartą, a strony zobowiązane są do zwrócenia tego co sobie świadczyły. 

Po drugie - umowa zawierana na odległość. Są to umowy, gdy brakuje jednoczesnej obecności obu stron podczas jej zawierania - przykładem mogą być umowy sprzedaży zawierane przez Internet lub telefon. Należy jednak podkreślić, że ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodzę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny stanowi, że warunek ten jest spełniony tylko wtedy kiedy przedsiębiorca zorganizował swoją działalność przez wykorzystanie środków porozumiewania się na odległość. Do skutecznego odstąpienia od umowy zawartej na odległość trzeba spełnić takie same warunki jak przy umowie zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. W tym jednak przypadku termin na złożenie oświadczenia liczy się od wydania rzeczy, stanowiącej przedmiot sprzedaży.

Po trzecie - umowy sprzedaży zawarte w sklepach naziemnych. W tym przypadku sytuacja kształtuje się odmiennie. Ani Kodeks Cywilny, ani ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego nie nakładają na przedsiębiorcę obowiązku przyjmowania zwracanych towarów. Nie jest to oczywiście zakazane, jednakże decyzja o stosowaniu polityki przyjmowania zwrotów oraz ewentualnych terminach na ich dokonanie należy jedynie do przedsiębiorcy.

Podsumowując - przedsiębiorca ma obowiązek przyjęcia zwrotu towaru w przypadku zawarcia umowy sprzedaży z konsumentem poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Konsument musi w takim przypadku złożyć pisemne oświadczenie o odstąpieniu umowy w terminie 10 dni. W innych przypadkach na przedsiębiorcy nie ciąży taki obowiązek. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że w dniu 25 grudnia 2014 r. wejdzie w życie ustawa  o prawach konsumenta, która zastąpi dotychczas obowiązującą ustawę o o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodzę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz ustawę o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, a także wprowadzi pewne zmiany do Kodeksu cywilnego.