Odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych

Autor: Karol Kępka

         

Przepisy prawa budowlanego przewidują włączenie do porządku prawnego tzw. norm technicznych, które mają stanowić określone techniczne wzorce, sposoby postępowania zgodnie ze wskazanymi wzorcami technicznymi. Aby zaistniały muszą one zostać wypracowane i zastosowane w szeroko pojmowanej technice.

            Niektóre normy zostały podniesione przez ustawodawcę do rangi norm prawnych. Dając im taką moc ustawodawca kierował się przede wszystkim ochroną życia i zdrowia, mienia, środowiska. W związku z tym w przepisach tych możemy znaleźć np. sposób produkcji określonych materiałów budowlanych, rozmiary, różnego rodzaju wzory, sposoby wykonywania różnego rodzaju czynności. Przepisów tego rodzaju w polskim prawie jest coraz więcej. Wynika to z tego, iż rozwój cywilizacyjny, technologiczny czy techniczny wymaga kolejnych uregulowań w tym zakresie. ‘

            Szczególnym rodzajem przepisów o charakterze technicznym to przepisy techniczno– budowlane. Będą one właściwe dla dziedziny budownictwa. Będą one zawierały np. wzory techniczne czy sposoby postepowania. Przepisy te niewątpliwie są włączone to prawa powszechnie obowiązującego. Definicja przepisu techniczno – budowlanego zawarta jest w ustawie Prawo budowlane. Zgodnie z art. 7 ust. 1 tej ustawy Do przepisów techniczno-budowlanych zalicza się:

1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, uwzględniające wymagania, o których mowa w art. 5;

2) warunki techniczne użytkowania obiektów budowlanych.

            Ustęp 2 powyższej artykułu wskazuje, że warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, określą, w drodze rozporządzenia:

1) minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej dla budynków oraz związanych z nimi urządzeń;

2) właściwi ministrowie, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, dla obiektów budowlanych niewymienionych w pkt 1. 

            Organem, który posiada upoważnienie to wydawania aktów zawierających przepisy techniczno- budowlane jest Rada Ministrów. Zazwyczaj to jednak poszczególni ministrowie, którzy również  mogą wydawać tego typu akty, korzystają z tego upoważnienia. Przykładem takiego akty jest np. rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej z dnia 23 października 2006r. w sprawie warunków technicznych użytkowania oraz szczegółowego zakresu kontroli morskich budowli hydrotechnicznych (Dz. U. Nr 206, poz. 1516).

            Od przepisów techniczno- budowlanych istnieją oczywiście odstępstwa. Wyraża to art. 9 ust. 1 i 2 ustawy Prawo budowlane. Taka możliwość istnieje jedynie za zezwoleniem odpowiedniego organu administracji. Organem tym w pierwszej instancji jest starosta. Jeżeli zaś mowa o obiektach i robotach budowlanych określonymi w art. 82 ust. 3 i 4 ustawy Prawo budowlane – właściwym organem jest wojewoda.

            Istotą tych odstępstw jest to, że istniejąca, obowiązująca norma prawa powszechnie obowiązującego w określonej, indywidualnej sytuacji, nie będzie stosowana ani przestrzegana, a więc przewidziane jest w prawie to, że adresat normy powszechnie obowiązującej zachowa się inaczej, ale pod warunkiem, że uzyska odpowiednie zezwolenie od właściwego organu. Odstępstwa od których mowa nie mogą powodować zagrożenia zycia ludzi lub bezpieczeństwa mienia dlatego też wydanie takiego zezwolenia może wystąpić jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych. Określenie „przypadki szczególnie uzasadnione” sprawia, iż organy administracji mogą dokonać swobodnej oceny, a także może ważyć interes publiczny i interes indywidualny co zdecydowanie uelastycznia działalność tego organu.

            Udzielenie zezwolenia na odstąpienie od przepisów techniczno- budowlanych bądź odmowa udzielenia takiej zgody następuje w drodze postanowienia odpowiedniego organu administracji. Postanowienie takie ma charakter rozstrzygający. Stronie nie przysługuje na takie postanowienie odrębny środek zaskarżenia. Postanowienie może być zaskarżone łącznie wraz z decyzją w sprawie pozwolenia na budowę. Dopiero wtedy osoba zainteresowana może bronić swoich interesów. Podsumowując, na rozstrzygnięcie w kwestii udzielenia bądź nie udzielenia zezwolenia na odstępstwo od przepisów techniczno- budowlanych nie przysługuje zażalenie. Kwestionować można jedynie w przypadku odwołania od decyzji o pozwoleniu na budowę.

            Postępowanie w sprawie odstępstwa od przepisów techniczno- budowlanych wszczynane jest tylko na wniosek inwestora. Wniosek ten jest rozumiano jako podanie  w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.  

       

Stosowanie kar cielesnych wobec dzieci

   

Autor: Magdalena Sobalska           

W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym znajdujemy artykuł, z którego wyraźnie wynika zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci. Przepis ten kierowanych jest do:

- osób wykonujących władzę rodzicielską;

- opiekunów;

- innych osób wykonujących pieczę nad dzieckiem.

Oznacza to, że przepis ten nie jest kierowany tylko do rodziców dzieci, ale także do innych osób, których piecza nad takim dzieckiem wynika z ustawy bądź orzeczenia sądowego, czyli kierowana jest do opiekunów, a także rodzin zastępczych. Jednak zakres takich osób do których kierowany jest taki zakaz jest jeszcze szerszy. Skierowany jest bowiem do osób, które sprawują bieżącą pieczę bez ustawowego umocowania. Do tych osób możemy zaliczyć panie opiekunki w przedszkolu, czy dziadków dziecka, u których spędza ono wakacje.

            Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ma na celu „zmianę postaw społeczeństwa oraz wskazanie na inne metody wychowawcze”. Zakaz stosowania kar cielesnych znajduje również potwierdzenie w Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Yorku dnia 19 grudnia 1966 roku. W Pakcie tym mowa jest, że nikt nie może być poddawany torturom lub okrutnemu, nieludzkiemu albo poniżającemu traktowaniu lub karaniu, oraz, że dziecku przysługują środki ochrony jakich wymaga status małoletniego.

Kolejny zapis znajdujemy w Konwencji o prawach dziecka. Zgodnie z zawartym tam przepisem państwa strony zobowiązane są do podejmowania działań mających na celu ochronę dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej. Przewidziana jest tam również gwarancja ochrony dziecka przed okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem bądź karaniem. Jednakże jest to regulacja zapewniająca ochronę dzieci w zakresie kar stosowanych przez organy publiczne.

            Na temat stosowania kar wobec dzieci często wypowiada się Komitet Praw Dziecka. Niejednokrotnie wskazuje on na konieczność podejmowania przez państwa – strony Konwencji odpowiednich działań legislacyjnych i edukacyjnych w tym zakresie. Komitet ten dokonał również interpretacji pewnych przepisów. Utożsamił on bowiem pojęcia kary cielesnej i przemocy wobec dziecka. Według Komitetu karą cielesną jest każde użycie siły fizycznej w celu spowodowania bólu lub dyskomfortu, nawet w niewielkim stopniu. Do niedozwolonej formy użycia siły fizycznej zaliczył on:

- bicie

- klapsy przy użyciu rąk lub innych narzędzi

- kopanie

- potrząsanie

- ciągnięcie za włosy lub uszy

- zmuszanie do przebywania w niewygodnych pozycjach

- połykanie ostrych przypraw

- oraz wiele innych.

Zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka, Komitet Praw Dziecka został powołany w celu badania postępów dokonanych przez państwa-strony w realizacji zobowiązań wynikających bezpośrednio i pośrednio  konwencji. Komitet ma prawo wydawać sugestie i ogólne zalecenia państwom-stronom.

            Tak jak Komitet utożsamia pojęcie kary cielesnej i przemocy, tak w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy, pojęcia te nie są tożsame. Zgodnie z tą ustawą definicją legalną przemocy w rodzinie jest „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1 (osób najbliższych w rozumieniu art. 115 § 11 k.k. oraz osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utarty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznych lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.

Definicja ta ma jednak charakter nieprecyzyjny, gdyż katalog wymienionych w niej zachowań ma charakter przykładowy.

Przemoc w rodzinie jest zatem zjawiskiem znacznie szerszym niż stosowanie kar cielesnych. Istota kary polega na tym, że jest ona reakcją na zachowanie lub brak zachowania osoby karanej, podczas gdy potraktowanie działania jako przemocy w rodzinie nie jest uwarunkowane w ten sposób.

Według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pojęcia przemocy w rodzinie i kary cielesnej mają odmienny charakter i zakres znaczeniowy. W niektórych przypadkach stosowanie kar cielesnych może zostać zakwalifikowane jako przemoc w rodzinie, podobnie jak wypełnić znamiona przestępstwa znęcania się z art. 207 k.k.

            Wymierzenie drobnych kar cielesnych samo w sobie nie stwarza możliwości podjęcia interwencji przez sąd opiekuńczy lub inne organy. Natomiast interwencja ta może okazać się konieczna w przypadku, gdy karcenie cielesne spełnia przesłanki przewidziane w istniejących, odrębnych unormowaniach. Można wymienić tu następujące przykłady reakcji sądów i innych organów na postępowanie rodziców:

- można zastosować jedną z form ograniczenia władzy rodzicielskiej;

- można pozbawić władzy rodzicielskiej;

- pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe może odebrać dziecko z rodziny i umieścić go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej.

- może zostać zakwalifikowane jako przestępstwo znęcania się.

            Podsumowując stosowanie kar cielesnych jest niedopuszczalne, jednak nie jest z nimi związana bezpośrednio sankcja. Może jednak stanowić podstawę do ingerencji sądu opiekuńczego lub innych organów, jeżeli spełnia dodatkowe przesłanki, określone w odpowiednich przepisach.