Autor: Beata Małyszko
Link do tekstu wyroku - http://curia.europa.eu/arrets/TRA-DOC-PL-ARRET-C-0188-1980-200406998-05_01.html
Republika Francuska, Republika Włoska i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej wniosły trzy skargi o unieważnienie dyrektywy Komisji 80/723/EWG z dnia 25 czerwca 1980 r. dotyczącej przejrzystości stosunków finansowych między państwami członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi. Po stronie Komisji opowiedziały się Republika Federalna Niemiec i Królestwo Niderlandów, wstępując do sprawy w charakterze interwenientów.
Sporna dyrektywa, uchwalona na podstawie art. 90(3) Traktatu, zobowiązuje państwa członkowskie do utrzymywania do dyspozycji przez okres 5 lat danych dotyczących udostępniania funduszy publicznych przez władze publiczne na rzecz przedsiębiorstw publicznych oraz danych dotyczących rzeczywistego wykorzystania tych funduszy przez te przedsiębiorstwa.
Głównym zarzutem skarżących był brak kompetencji Komisji do wydania takiej dyrektywy. Wskazali oni również, iż przedmiotowa dyrektywa jest przejawem dyskryminacji przedsiębiorstw publicznych oraz narusza zasadę równości w odniesieniu do wyłączeń przewidzianych w dyrektywie. Kolejnym zarzutem jest brak konieczności i naruszenie zasady proporcjonalności, a także naruszenie artykułów 90, 92 oraz 93 Traktatu Ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Co więcej wskazali, iż dyrektywa stanowi naruszenie postanowień określających zakres stosowania traktatów EWG, EWWiS, EWEA.
Trybunał odniósł się do każdego z zarzutów z osobna.
1. Skarżący wskazali, iż pierwotne uprawnienia prawodawcze przysługują w całości Radzie, natomiast Komisja posiada jedynie uprawnienia nadzorcze i wykonawcze. Komisja może stanowić prawo jedynie w granicach wyraźnej delegacji uprawnień zawartej w akcie Rady. Ponadto dzielą oni dyrektywy na dwie grupy – jedne są wydawane przez Radę, zawierające przepisy o charakterze generalnym, natomiast drugie mogą być wydawane także przez Komisję w sytuacjach szczególnych zaistniałych w jednym lub kilku państwach. Tym samym skarżący wnioskują, że Komisja nie posiadała kompetencji do wydania spornej dyrektywy, gdyż takie uprawnienie posiada w tym wypadku Rada.
Trybunał oddalił zarzut, nie podzielając opinii, iż z podziału kompetencji przyjętego w Traktacie wynika, że Komisja nie posiada uprawnień prawotwórczych, a jedynie do wydawania konkretnych dyrektyw. Trybunał powołał się na artykuły 145 oraz 155, które regulują podobnie funkcje Rady i Komisji – obie mają prawo uchwalania dyrektyw, które mają identyczny charakter prawny.
2. Skarżący podnieśli, iż regulacje wprowadzone dyrektywą nie są konieczne do skutecznego wykonywania nadzoru przez Komisję, gdyż między państwem a przedsiębiorstwami publicznymi istnieje całkowity rozdział prawny na płaszczyźnie finansowej. Wszystkie fundusze publiczne przekazywane przedsiębiorstwom publicznym wynikają z ustawy budżetowej, a także bilansów i rocznych sprawozdań przedsiębiorstw.
Trybunał oddalił ten zarzut, argumentując, że ze względu na złożoność stosunków finansowych między władzami publicznymi a przedsiębiorstwami publicznymi sprawowanie nadzoru przez Komisję jest znacznie utrudnione. W poszczególnych krajach członkowskich istnieją różne formy, podziały i gałęzie przedsiębiorstw publicznych, a więc stosunki między nimi także są zróżnicowane oraz złożone, przez co są trudne do skontrolowania. Nadto Trybunał wskazał, iż te stosunki finansowe ze względu na swą doniosłość muszą być jak najbardziej przejrzyste.
3. Skarżący podnieśli, iż ze względu na postanowienia dyrektywy przedsiębiorstwa publiczne znajdują się w mniej korzystnej sytuacji niż przedsiębiorstwa prywatne, których postanowienia dyrektywy nie dotyczą.
Trybunał oddalił ten zarzut, argumentując, iż władza publiczna realizując cele w interesie ogólnym mogą oddziaływać na decyzje przedsiębiorstw publicznych, powodując powstanie między nimi szczególnego rodzaju stosunków finansowych, które nie występują pomiędzy władzami publicznymi przedsiębiorstwami prywatnymi. Z tego względu te podmioty nie mogą być traktowane w taki sam sposób.
4. Skarżący wskazali, iż przepisy dyrektywy uzupełniają bez podstawy prawnej postanowienia Traktatu Rzymskiego, definiując pojęcie przedsiębiorstwa publicznego i określając zakres pojęcia pomoc państwa.
Trybunał oddalił ten zarzut, argumentując, iż przepisy dyrektywy nie wprowadzają żadnych nowych definicji, a jedynie uściślają jakie sytuacje i podmioty będą spełniać kryteria do zastosowania spornej dyrektywy.
5. Skarżący podnieśli, iż definicja przedsiębiorstwa publicznego znajdująca się w dyrektywie, będąc zbyt ogólną, ma także zastosowanie do przedsiębiorstw publicznych podlegającym postanowieniom traktatów EWWiS oraz EWEA, co jest niezgodne z zasadą, iż akt prawa wtórnego nie może regulować materii, która jest objęta postanowieniami innych traktatów.
Trybunał oddalił ten zarzut, argumentując, iż traktat EWEA nie zawiera postanowień w zakresie pomocy państwa. Ponadto z art. 232 traktatu EWG jasno wynika, iż sporna dyrektywa nie może mieć zastosowania do stosunków z przedsiębiorcami, których obejmują regulacje zawarte w traktacie EWWiS.
6. Skarżący wskazali, że wyłączenia pewnych przedsiębiorstw publicznych z zakresu zastosowania dyrektywy są przejawem nieuzasadnionej dyskryminacji.
Trybunał oddalił ten zarzut, argumentując, iż uwzględnienie tego zarzutu prędzej mogłoby prowadzić do rozszerzenia zakresu stosowania dyrektywy, a nie jej unieważnienia. Co więcej, Trybunał stwierdził, iż dyrektywa wskazuje jasne i obiektywne kryteria, uzasadniające wyłączenie pewnych przedsiębiorstw publicznych z zakresu stosowania dyrektywy.
W związku z powyższym Trybunał postanowił oddalić wszystkie trzy skargi.